زنده یاد بهمن جلالی که یکی از داوران نخستین دوره مسابقه عکس قالی ایران بود، در آن ایام در گفت و گویی نظرات خود را درباره قالی ایرانی و مسابقه یادشده اعلام داشت. این گفت و گوی منتشر نشده اکنون در پی می آید:

چه رابطه ای بین قالی و عکس ممکن است وجود داشته باشد؟
من از یک شروع صحبت میکنم. وظیفه هر رسانه ای آگاهی دادن و روشنگری است. عکس هم وظیفه اش این است. به نظر من در حوزه های مختلفی می تواند به بهترین شکل عمل کند. اما در حوزه قالی من به صورت فی البداهه و تا جایی که اطلاعاتم اجازه دهد عرض میکنم  که ما دچار چندین بحران شده ایم. یکی اینکه رشد و گسترش کارخانه های فرش ماشینی باعث عوض شدن سلیقه های مردم شده چرا که  طرح ها و شکل هایی  را دارند  بوجود می آورند که بنظر من خیلی خطرناکند و با عوض کردن سلایق باعث روی گردانی مردم از قالی ایرانی می شوند.
از طرفی دیگر فرش های ماشینی قیمت ارزانتری دارند و زمانی که مردم توان مالی آنچنانی ندارند و بیشتر می خواهند زیراندازی داشته باشند تا زیرشان بیاندازند، ترجیح می دهند به طرف فرش های ماشینی روکنند. حال این  زیرانداز می خواهد گلیم باشد یا گبه و یا هر چیز دیگر. غافل از اینکه مواد اولیه این ها پلی استر و دیگر مواد شیمیایی است. احتمالا این را زمانی که پا برهنه روی فرش ماشینی راه رفته باشید متوجه شده اید وآنوقت با راه رفتن روی قالی مقایسه کنید. چینی ها می گویند: "پای آدم قلب دوم اوست" ازطریق پا گذاشتن آدم خیلی چیزها را می فهمد به خصوص اگر این چیز یک قالی اصیل باشد. ولی به هر حال ما نمی توانیم به همه مردم توصیه کنیم که حتما قالی بخرند و فرش ماشینی نخرند، قیمت هایشان بسیار متفاوت است.
مسأله دیگری که به نظرم رسید بگویم اینکه قالی ایرانی تحت تاثیرصادرات قرار گرفته و طرح ها و رنگ هایی را دارد که به درد صادرات می خورد و برای ما آشنا نیست. مثلا فرنگی ها رنگ های آرام را خیلی دوست دارند و به همین دلیل سراغ قالی های چینی و غیره می روند ولی ما ایرانی ها رنگ هایی مثل عنابی، لاجوردی و یا قرمز را ترجیح می دهیم و دوست داریم در قالی هایمان از این رنگ ها استفاده شود.
از طرفی من متأسف می شوم از اینکه چگونه درها را به روی کالاهای خارجی باز کرده ایم، با قیمت های به مراتب ارزانتر و سلیقه های مبتذل. چون مردم جامعه ایرانی خیلی می خواهند شیک و مدرن به نظر برسند و فکر می کنند که مدرن بودن یعنی خریدن قالی ایتالیائی یا چینی. متأسفانه ما از ابعاد گوناگون دنیای مدرن فقط ظواهر آنرا پذیرفته ایم.

این به معنی دورشدن از سلیقه اصیل ایرانیمان است. همان چیزی که در معماری و حتی لباس و آرایش هم دارد اتفاق می افتد؟
دقیقا. متأسفانه در همه جا این اتفاق شوم  می افتد. شما در بیلبوردهای تبلیغاتی شهر این همه تبلیغ اجناس فرنگی می بینید ولی به ندرت  تبلیغ کالای ایرانی به چشمتان می خورد چون پولی برای این کار ندارند.

و اگر این کالا قالی ایرانی باشد با قدمت و پیشینه ای به طول تاریخ این مرزوبوم  و اینکه خیلی ها ایران را با قالیش می شناسند، قطعا داغ دلمان تازه می شود؟
بله ما ایران را با قالی می شناسیم ولی آیا نسل های دوم، سوم و چهارم هم ایران را با قالیش خواهند شناخت؟ ما یک جامعه مصرفی تولید کرده ایم و آن هم سلیقه ها را تغییر داده است. وقتی  یکی از این اجناسی که مدام در تبلیغ ها می بینیم، مثل زودپز، دیر پز، سرخ کن، مخلوط کن، در بازکن و... را به خانه می آوریم، باید یک سری چیزها را بفرستیم بیرون. من این را همیشه گفته ام که این ها فرهنگ خودشان را همراه خود می آورند  و آرام آرام فرهنگ خودمان از یاد می رود.

فکر می کنید تبلیغات، استفاده از عکس و دیگر شیوه های اطلاع رسانی  چگونه می تواند صورت بگیرد و به چه میزان مؤثر است؟
ما وظیفه داریم که با چاپ کاتالوگ، عکس و بروشور تفاوت قالی با فرش ماشینی را بیان کنیم، البته نه در نگاه تخریب کارخانه های فرش ماشینی. من این را نمی گویم...

به عنوان مثال برای تغییر و برگشتن به سلیقه های اصیل خودمان چه کارهایی می توان کرد؟
رویکرد به این پیدا کنیم که با خرید یک قالی توانسته ایم زندگی تعدادی را تأمین کنیم. بافنده، رنگرز، کارگاه، خدمه ای که در این کارگاه ها کار میکنند و دربقیه افراد مرتبط . ما موظفیم این رویکرد را رشد بدهیم چون هزاران هزار بافنده در این کشور داریم، این را با  تبلیغ خیلی خوب می شود  کار کرد. چه بدی  دارد که من آگاهی بدهم وقتی شما یک قالیچه می خرید مثلا زندگی سی نفر تولیدکننده قالی را تأمین کرده اید؟ این که خیلی زیباست، ولی نمی کنیم.
در خارج از کشور مسأله به کل فرق می کند، ما در آنجا به یک سری روابط  و سیستم های بروز بین المللی نیاز داریم تا آگاهی های لازم را بدهد، آگاهی هایی که قبل از این تجار قالی ایران ظرف صدها سال به دست  آورده اند.

چه توصیه ای برای عکاسان مسابقه عکس قالی دارید؟
من فکر می کنم که عکاسانی که می خواهند عکس بفرستند، دو دسته اند. دسته اول عکاسانی هستند که هیچ اطلاعاتی ندارند و خیلی مستقیم مثلا عکسی از موضوع گرفته و می فرستند، من به اینان می گویم که این نوع عکس ها دیگر هیچگونه کاربردی ندارند.  بهتر است قبل از هرکاری تحقیقات لازم را انجام و با ذخیره ای از کدهای اطلاعاتی اقدام به عکاسی کنند، مثلا از پشمی  که برای بافت قالی استفاده می شود یا رنگرزهای سنتی که توی این زمینه  کار می کنند، طراحان قالی، مثلا کاش به این مقوله توجه شود که فقط نقش رنگرزیهای سنتی عکاسی شود بدون حضور رنگ های شیمیایی، در کاشان و یزد این ها فراوانند، که دارند از بین می روند. من رفته بودم جایی  که برای آرد کردن یک مشت از این رنگ ها هنوز از آسیاب ها ی سنگی که با شتر می چرخاندند، استفاده می شد. چقدر خوب است ما این ها را ثبت کنیم تا بگوییم قالی ما به این شکل تهیه می شود. اولا این بها دادن به یک تعداد افرادی است که کار سنتی انجام می دهند و ثانیا بها دادن و مستند کردن مجموعه هایی هستند که در هر حال از بین خواهند رفت ، چرا که از نظر اقتصادی دوام نخواهند آورد. من یادم است سال ها پیش وقتی  به کاشان و یزد می رفتم  چقدر زیبا بود گنبدها و پشت بام هایشان با توده های عظیمی از پشم های رنگ شده آویزان، هنوز هم این ها را می توان پیدا کرد.
خلاصه حرف من به عکاسان این است: اطلاعات کافی داشته باشید، بی محابا وسط ماجرا نپرید و به شکل  پروسه ای آن را دنبال کنید. باید بدانید چه می خواهید بگویید و به چه کسی عرضه می کنید و در انتها، چگونه پروژه تان را جمع و جور کرده و ببندید. اینکه بی گدار به آب بزنیم و از هر جایی و هر چیزی عکاسی کنیم، درست نیست و این ها دوره اش تمام شده است.