هر ذرع در تبریز معادل ۱۱۲ سانتی‌متر است. برای اندازه‌گیری تعداد گره‌های قالی از ۱۶/۱ ذرع استفاده می‌کنند ( ۱۱۲ سانتی‌متر بر ۱۶ تقسیم می‌شود که حاصل آن ۷ سانتی‌متر است ) یعنی در قالی تبریز، تعداد گره را در هر ۷ سانتی‌متر شمارش می‌کنند. بنابراین در قالی‌بافی، هر رجشمار تبریز(قالیهای ترکی بافت) معادل ۷ سانتی‌متراست و هرچقدر تعداد گره در این ۷سانتی‌متر بیشتر باشد به همان میزان فرش از تراکم بالاتری برخوردار است و در نتیجه قالی نفیس و ارزشمندتر خواهد بود.

نحوه شمارش رج
محاسبه تعداد گره‌های قالی کار چندان سختی نیست برای این منظور کافی است تا از یک خط کش در قسمت پشت قالی استفاده کنید و با دقت تعداد گره‌ها را در ۷ سانتی‌متر شمارش کنید ؛ قالی با زبان خودش به شما خواهد گفت که تا چه اندازه نفیس است. این شمارش می‌تواند در طول و عرض قالی صورت گیرد اما ازآنجاکه قالی بصورت عرضی بافته می‌شود بهتر آن است که شمارش رجشمار هم در عرض فرش انجام شود. به یاد داشته باشید که هرچه تعداد رجشمار در بخش‌های مختلف قالی برابر باشد کیفیت و یکدستی بافت قالی بیشتر است.

رجشمار قالی تبریز
همان‌طور که گفته شد تعداد رج (گره) در هر رجشمار نشان ‌دهنده ریزبافت و یا درشت‌بافت بودن قالی است. در قالی‌های درشت‌ بافت تعداد گره کمتری در هفت سانتی‌ متر بافته می‌شود و میزان رجشمار کمتر از ۴۰ گره است در نتیجه قالی تراکم پایین‌تری داشته و از ارزشمندی آن نسبت به قالی ریزبافت کاسته می‌شود.
این میزان برای قالی‌های نیمه ریزبافت بین ۴۰ تا ۶۰ گره است و برای قالی‌های بسیار نفیس به بیش از ۶۰ گره در رجشمار می‌رسد. در قالیهای ریزبافت بدلیل تراکم بالا، بافنده فرش از قلاب‌های خاصی استفاده می‌کند و گره‌های قالی را می‌بافد که به گره‌های متقارن و ترکی معروف هستند.

رجشمارها در قالی تبریز
فرش تبریز معمولا با استفاده از الیاف پشم و ابریشم بافته می‌شوند و به فرش‌های تراکم بالا شهرت دارند. تراکم فرش تبریز را می‌توان به صورت زیر تقسیم بندی کرد :
۲۵ × ۲۵ : از انواع ارزان قالیبه حساب می‌آیند و برای عرضه به بازار در نظر گرفته می‌شوند.
۳۰ × ۳۰ : ازجمله قالیای  دستباف معمولی تبریز هستند که این روزها کمتر بافته می‌شوند.
۳۵ × ۳۵ : این نوع از فرش‌های تبریز بیشتر موردتوجه کشورهای اروپایی است.
۴۰ × ۴۰ ، ۵۰ × ۵۰ ، ۶۰ × ۶۰ و بالاتر از این اعداد به عنوان فرش‌های نفیس ریزبافت تبریزی به شمار می‌آیند که در بافت آنها از الیاف ابریشم استفاده می‌شود.

۱۰۰ تایی
این اصطلاح در فرش اصفهان متداول است و منظور تعداد ۱۰۰ تایی گره در تمام عرض فرش است.
گاهی اوقات از اصطلاح «خفت» استفاده می شود و منظور تعداد گره در تمام عرض فرش است. مثلا وقتی گفته می شود ۲۰ تا ۱۰۰ تایی( یا ۲۰۰۰ خفت) در فرش ۶ متری، یعنی در ۲ متر عرض فرش تعداد ۲۰۰۰ گره وجود دارد. این فرش بنابراین معادل فرش ۶۵ رج است.

خونه
این اصطلاح در کاشان متداول است.
هر «خونه» دارای ۱۰ گره است و در این اصطلاح منظور تعداد «خونه» در نصف عرض فرش است. مثلا فرش ۴۶ خونه ۶ متری، دارای ۴۶۰ گره در یک متر عرض فرش است. بنابراین این فرش معادل ۳۰ رج است.

تون
این اصطلاح در یزد متداول است. در این روش تعداد تون به تعداد نخ تار گفته می شود که در نصف عرض فرش کشیده می شوند و به این ترتیب در نصف عرض فرش معادل نصف عدد تون گره بافته خواهد شد. مثلا «فرش ۸۴۰ تون» شش متری دارای ۴۲۰ گره در یک متر عرض فرش است. بنابراین این فرش معادل ۲۸ رج است.

جفت
این اصطلاح در فرش کرمان متداول است و منظور تعداد جفت تار (یا تعداد گره) در دو گره ذرعی یا ۱۴ سانتیمتر است. مثلا فرش ۱۰۰جفت دارای ۱۰۰ جفت تار ( یا ۱۰۰ گره) در ۱۴ سانتیمتر است. بنابراین، این فرش معادل ۲۸ رج است.

تفاوت رجشمار فرش دستباف با تراکم فرش ماشینی
در فرش ماشینی از اصطلاح ۳۵۰ شانه، ۵۰۰ شانه و ۷۰۰ شانه استفاده می شود. منظور از شانه، شانه ماشین بافندگی است و عددی که در جلوی این اصطلاح گفته می شود منظور تعداد دندانه در یک متر است.
از هر دندانه شانه ماشین بافندگی دو نخ تار عبور می کند و به این ترتیب بازای هر شانه ماشین بافندگی، یک گره در فرش بافته می شود. به این ترتیب فرش ۵۰۰ شانه دارای ۵۰۰ گره در یک متر عرض فرش است و می توان تراکم آن را معادل فرش دستباف ۳۲ رج دانست. البته باید توجه داشت که در تولید فرش ماشینی از گره «U» یا «بی گره» استفاده می شود.

منبع: گلچه